حمایت از ایده شورای مشترک راهبری تعامل حوزه و دانشگاه

با مطالعه تاریخچه شکل‌گیری دانشگاه غربی در قرون میانه تردید باقی نمی‌ماند که دین و مدارس وابسته به کلیسا در این امر نقش اساسی داشتند. دو دانشگاه پاریس و آکسفورد در آن دوران از ناحیه پاپ و پادشاهان حمایت می‌شدند. ماموریت اولیه آنها دفاع عقلانی از دین و معارف دینی و سپس تعلیم علومی مانند حساب، هندسه، موسیقی و نجوم بود. بنابر این، رمز بالندگی و ترقی دانشگاه غربی در وابستگی اولیه آن به مدارس دینی است. اما متولیان پایه‌گذاری دانشگاه مدرن در ایران به هنگام الگوبرداری از دانشگاه غربی به این نکته اساسی توجه جدی نکردند. بلکه محتمل آن است که از روی قصد و غرض نخواستند به این امر مهم توجه کنند. دانشگاه مدرن در ایران بی‌هیچ پیوند و علقه‌های عاطفی و علمی با حوزه علمیه، شکل گرفت. مدیریت دانشگاه ایرانی در پیش از انقلاب به گونه‌ای دین گریزانه بود که حتی حضور برخی از علمای حوزوی در دانشگاه، اجازه برقراری ارتباط را نمی‌داد. به همین خاطر، دانشگاه پیش از انقلاب در تولید محتوای علم، بویژه در حوزه علوم انسانی و اجتماعی، نقش مبتکر و پیشرو را ایفا نمی‌کرد و جا ماند. بطوری که پاره‌ای از نظریه‌پردازان ایرانی که به بررسی و ملاحظه دانشگاه پرداخته‌اند، علت جاماندگی دانشگاه ایرانی از پیشرفت‌های جهانی علم را در همین مساله می‌دانند. به زعم آنان می بایست دانشگاه از دل حوزه علمیه شکل می‌گرفت. 

اما به هر روی، با وقوع انقلاب اسلامی نگاه متحجرانه جدایی دانشگاه و حوزه از رسمیت افتاد و دیدگاه وحدت و همکاری حوزه و دانشگاه جایگزین آن گشت. حاکمیت اسلامی طی چهل و اندی سال بر پایه گفتمان انقلاب اسلامی تلاش زیادی را برای ایجاد ارتباط و الفت معنوی و علمی میان دانشگاه و حوزه به عمل آورده است. تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی و نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها و ایجاد دفتر همکاری حوزه و دانشگاه از جمله این اقدامات بزرگ وحدت‌گرایانه است. بحمد الله دانشگاه ایرانی بواسطه تغییر دیدگاه واپس گرایانه حاکم بر آن، در مسیر رشد و ترقی قرار گرفت. چنانکه در فرمایشات اخیر ولی فقیه در گفتگو با دانشجویان در ماه مبارک رمضان فرمودند که «امروز جمهوری اسلامی، اوّلاً می‌تواند به دانشگاهش افتخار کند» (۱۴۰۱/۰۲/۰۶).  

حمایت‌های ولی فقیه از دانشگاه ایرانی- اسلامی گسترده و متکثر بوده است. تاکید بر تمدن نوین اسلامی در «بیانیه گام دوم انقلاب» با امید به تعامل دانشگاه و حوزه است. حتی شعار سال ۱۴۰۱ (تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین) در همین راستا است. چنانکه یکی از دغدغه‌های رئیس جمهور محترم، آیت‌الله رئیسی ارتقاء سطح همکاری حوزه و دانشگاه و نقش‌آفرینی این دو نهاد علمی در عبور از بحران‌ها و مشکلات سخت اقتصادی و اجتماعی است. در نتیجه، اقدامات همگرایانه مدیران دانشگاه و حوزه در تمام سطوح ستودنی است و باید از آن استقبال کرد. از جمله این اقدام‌ها دیدار و گفتگوی اخیر وزیر محترم علوم و تحقیقات و فن‌آوری جناب آقای دکتر زلفی‌گل با مدیر محترم حوزه‌های علمیه، آیت‌الله اعرافی است که به انگیزه تحکیم و ارتقاء روابط حوزه و دانشگاه برگزار گردید. تاکید این دو بزرگوار بر نقش دانشگاه و حوزه در ایجاد جامعه دانایی محور و ضرورت تشکیل شورای راهبری مشترک تعامل بین حوزه و وزارت علوم، بسیار مهم و ارزشمند است.

 در همین راستا، لازم به ذکر است که سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) بر پایه همین هدف مقدس انقلابی تاسیس یافته است و از جمله ماموریت‌های آن به کارگیری حداکثری ظرفیت معنوی و علمی حوزه علمیه است. از این رو، سازمان سمت وظیفه خود می‌داند که ضمن تمجید از گفتگو میان دو مقام عالی نظام آموزشی میهن اسلامی، از دغدغه تحقق جامعه دانایی محور و تشکیل شورای راهبری تعامل بین حوزه و دانشگاه استقبال نموده آمادگی خود را برای هرگونه همکاری با این عزیزان مسئول اعلام نماید. 

داود مهدوی‌زادگان
سرپرست سازمان سمت
۱۴۰۱/۰۳/۰۶