برساخت گذشته؛ درآمدی بر نظریه تاریخ
کتاب «برساخت گذشته؛ درآمدی بر نظریه تاریخ»، نوشته کریس لورنتس که توسط دکتر ماریا نصر ترجمه شده و ویرایش علمی آن را نیز دکتر سید محمدرضا حسینی بهشتی انجام داده است، در زمره مجموعه «نظریه و روش در مطالعات تاریخی» قرار می‌گیرد. این مجموعه، به‌قصد رفع خلأهای نظری و روش‌شناختی در پژوهش و آموزش تمامی شاخه‌‌های مطالعات تاریخی در ایران و باتوجه‌به رویکردهای میان‌رشته‌ای، فراهم آمده و حاصل اجرای یکی از طرح‌های «نیازسنجی منابع کمک‌درسی و مبنایی برای دانشگاه‌ها» است که از دهۀ هشتاد شمسی در «سمت» آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
این کتاب برای دانشجویان رشته تاریخ به‌عنوان یک اثر مبنایی در مباحث مرتبط با تاریخ‌نگاری، روش تحقیق در تاریخ، فلسفۀ تاریخ و فلسفۀ علم تاریخ می‌تواند مفید باشد چراکه لورنتس با برگزیدن مفهوم «برساخت» در توصیف کار مورخان، فهم خود از موضوع علم تاریخ را به‌روشنی بیان کرده است و در میان انبوه تاریخ‌نگاری‌هایی که در جامعۀ علمی و فرهنگی ما به نحو عمومی یا اختصاصی به موضوعات تاریخی پرداخته‌اند، به‌رغم کثرتی که دارند، تنها معدودی از آن‌ها را می‌توان یافت که در نگارششان رویکرد نظری روشنی در پیش گرفته شده باشد و یا آثاری از وقوف نسبت به کاری که بدان می‌پردازند، ملاحظه شود.
به همین نسبت، شمار منابعی که درباره تأمل نظری بر کار مورخ و تاریخ‌نگار به زبان فارسی نگاشته یا برگردانده شده‌اند، در مقایسه با این انبوه، ناچیز است. به‌علاوه، نگرش نظری به خود علم تاریخ و نگرش فرانظری به نظریه‌هایی که در خصوص این علم مطرح شده و نیز مسائل مهمی که دربارۀ موضوع و رویکردهای پژوهش تاریخی منتشر شده‌اند نیز چندان بازتابی در محافل علمی ما پیدا نکرده‌اند. این در حالی است که آگاهی فرانظری و نظری به آنچه در این حوزه به‌عنوان مسائلی گاه تعیین‌کننده مطرح است، بی‌تردید افق‌های مهمی را در این عرصه خواهد گشود.
کتاب حاضر به‌رغم پرداختن تفصیلی به این مباحث و نیز مثال‌های متعددی که در هر فصلی آمده و گاه از رویدادهایی برگرفته شده‌اند که به دلیل فاصلۀ زمانی با دوران معاصر، دنبال‌کردن آن‌ها دقت نظر خواننده را می‌طلبد و پانوشت‌هایی که تکمله‌ای برای فهم متن‌اند، می‌تواند به‌منزلۀ درآمد مناسبی برای آشنایی با این حوزه باشد. نمودارهای متعددی که در کتاب آمده نیز نشان می‌دهند که این اثر حاصل تجربۀ سال‌های طولانی تدریس نویسنده در کلاس‌های درس دانشگاه بوده و این نمودارها را برای روشن‌تر ساختن مطالب مطرح کرده است. در انتهای کتاب نیز کتاب‌شناسی بسیار مفصلی آمده است که همگی آن‌ها در تدوین متن کتاب مورد استناد قرار گرفته‌اند و گنجینه‌ای برای پژوهشگران این حوزه از پژوهش به شمار می‌رود.
کتاب «برساخت گذشته؛ درآمدی بر نظریۀ تاریخ» که در ۱۴ فصل و در قالب ۵۱۶ صفحه تألیف شده به همت گروه تاریخ سازمان «سمت» (سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها) در سال ۱۳۹۹ منتشر شده و در حال حاضر، با قیمت ۵۷ هزار تومان در دسترس عموم قرار دارد.
برای تهیه کتاب روی تصویر کلیک کنید
نظر شما :